Permakültür çalışmalarında temel amaçlardan biri doğal ekosistemlerdeki gibi doğal döngüler oluşturabilecek gıda üretim sistemleri kurabilmektir. Doğal döngüde ‘geri dönüşüm’ çok önemli yer tutar. Bir hayvanın dışkısı bir bitkinin gıdasıdır. Bitkinin dökülen yaprakları çürür toprağa geri döner. Sürekli bir döngü ve fayda vardır. Doğada çöp, atık birikmez. Elimizdeki bunca modern bilgi, teknoloji ve araçla daha iyisini yapabiliriz. Atıklarımız devasa problemlere (çevre kirliliği, çöp yığınları…) dönüşmek zorunda değildir.
Atık suların geri dönüşümü:
Binaların temelleri atılmadan önce atık su tesisatı 2’ye ayrılabilir. Tuvaletten kirli sular ayrı bir hatla kanalizasyona veya fosseptik çukura gönderilir. Lavabo, duş suları ise yine ayrı bir hatla filtrelenme/havalandırma/temizleme havuzlarına gönderilerek temiz su elde edilebilir.
Gri su filtre yatakları çakıl, malç, kum ve sazlık bitkilerden oluşur. Malç ve saz bitkileri ağır metalleri, yağları tutar.
Neticede elde edilen su gölete aktarılabilir veya sulamada kullanılabilir.
Mutfak Artıklarının Geri Dönüşümü:
Organik mutfak artıkları gerek ‘kompost gübre’ içinde, gerekse de ‘solucan çiftliği’nde çok faydalı gübreye dönüşebilir.
Mutfağa yakın bir yerde, toprak üzerinde ahşap bir kasa yapabilirsiniz, eski bir küveti kullanabilirsiniz veya bir bidon içinde bile olabilir. Dibe az miktar toprak atın, üzerine solucanları bırakın ve bunun üzerini de sürekli olarak organik mutfak atıkları ile besleyin.
Özellikle ‘kırmızı kaliforniya solucan’ türleri hızla çoğalırlar ve organik atıkları hızla ‘vermikompost’ gübreye dönüştürürler. Bu gübre çok değerlidir. Bu gübrenin suyunu bitkilerde ‘sıvı yaprak gübre’ olarak kullanabilirsiniz. Gübrenin kendisi de her türlü mineral açısından zengin, harika bir fide toprağı besini olacaktır. Ancak dikkat edin: bazı mutfak atıklarını koymamak gerekir: turunçgiller, sarımsak/soğan atıkları, hayvan yağ ve et atıkları gibi. İnternette bu konuda çok daha detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz.
Biçilmiş çim ve otlar + kuru yapraklar + öğütülmüş ağaç dalları + organik mutfak atıkları + taze hayvan gübresi + solucanlar + sobadan çıkan odun külü + irin + kaya mineralleri … katman katman yığılır. Her katman bolca sulanır. Birkaç gün içinde bu yığın içten içe ısınmaya başlar – geri dönüşüm başlamıştır. Arada bu karışımı ters-düz, alt-üst edersiniz, ısınma ve dönüşüm devam eder. Birkaç ay içinde koyu kahverenginde harika bir gübre elde edersiniz. Bu gübre gıda bahçenizi 8 ay boyunca besleyecektir ve bereketinizi artıracaktır.
Arazideki atıkları (kuru yaprak, ot, dal v.b.) en bereketli değerlendirme şekli ‘kompost gübre’ yapmaktır.
Toprağın Geri Dönüşümü:
Herhangi bir inşaat yaparken toprak aktarma işi problem olabilir. Yaygın konsept, çıkan toprağın bir yere atılmasıdır.
Oysa toprak değerlendirilmelidir:
- üst toprak saklanır, derin bitki yatakları oluşturmada kullanılır.
- alttan çıkan toprak elenir. İnce elenen toprak doğal toprak sıva/ horasan harcı yapımında kullanılır. Kaba elenen toprak bol samanlı kerpiç yapımında veya toprak duvar yapımında kullanılabilir.
- Elekte takılan büyük parçalar çoğunlukla taş/çakıl olduğundan, bunlarda yollarda, patikalarda stabilize malzeme olarak kullanılabilir.
Problem olan birçok malzeme Permakültürcü için çözümdür ve faydaya dönüşebilir!
- Sonbahar ağaç budamaları belediyeler için sorun olur – çoğunlukla budanan dallar çöplüğe gider veya yakılır. Bu dallar malç makinesinden geçirilerek malça dönüştürülebilir ve toprağı korumada/zenginleştirmede kullanılabilir.
- Pazarlarda atılan sebze, meyve artıkları kompost yapımında veya solucan gübresi yapımı için solucanlara gıda olarak kullanılabilir.
- Bir bidon veya eski bir küvet içinde yaşayan solucanlara atılan mutfak sebze/meyve artıkları bir süre sonra çok değerli bir gübreye döner.
- Kiremit fabrikasının bahçesinde yığılan tuğla/kiremit tozları binalarınız, taş duvarlarınız için horasan harcına girebilir. Yukarıdaki fotoğrafın sağında kırmızı yığın atık kiremit tozudur ve bedavaya temin edilmiştir. Tüm doğal yapılarda dış sıva olarak kullanılan horasan harcı için gereklidir.
